زلزله و سونامی در قبرس

زلزله چیست و چگونه به وجود می آید؟‌ — هر آنچه باید درباره زمین لرزه بدانید
زلزله هر گونه لرزش ناگهانی زمین ناشی از عبور امواج لرزه‌ای از میان سنگ‌های زمین است. امواج لرزه‌ای یا زلزله هنگامی تولید می‌شوند که شکلی از انرژی ذخیره شده در پوسته زمین به طور ناگهانی آزاد شود. معمولاً وقتی توده‌های سنگی که در حال فشار بر روی یکدیگر هستند می‌شکنند و لغزش می‌کنند، زمین لرزه رخ می‌دهد.

زلزله چگونه به وجود می‌آید؟
زمین لرزه‌ها اغلب در امتداد گسل‌های زمین شناسی، مناطق باریکی که توده‌های سنگ ارتباط بیشتری با یکدیگر دارند، رخ می‌دهند. خطوط اصلی گسل‌های جهان در حاشیه صفحات تکتونیکی عظیمی واقع شده که پوسته زمین را تشکیل می‌دهند. در مورد زمین لرزه‌ها تا ظهور علم زلزله شناسی در آغاز قرن 20 اطلاعات کمی در دست بود. این علم که شامل مطالعه علمی تمام جنبه‌های زلزله است به پرسش‌های دیرینه در مورد چرایی و چگونگی زلزله‌ها پاسخ می‌دهد.
کمربند معروف دوم «کمربند آلپید» (Alpide Belt) است که از منطقه مدیترانه به شرق از طریق آسیا و به کمربند اقاینوس آرام در شرق هند می‌پیوندد. انرژی آزاد شده در زلزله‌ها از سمت این کمربند حدود 15 درصد از کل انرژی آزاد شده از زلزله‌ها در جهان است. کمربندهای قابل توجه دیگری از نظر فعالیت لرزه‌ای به طور عمده در امتداد لبه‌های اقیانوسی از جمله در اقیانوس قطب شمال، اقیانوس اطلس، غرب اقیانوس هند و در امتداد دره‌های عمیق آفریقای شرقی قرار دارند.
بزرگترین زلزله جهان از نظر اندازه تا کنون زلزله بزرگ شیلی بوده است. این زمین لرزه با قدرت 9/5 ریشتر توسط سازمان زمین شناسی ایالات متحده ثبت شده و از آن به عنوان زلزله بزرگ شیلی و زلزله والدیویا 1960 یاد می‌شود.
سازمان زمین شناسی ایالات متحده این رویداد را بزرگترین زلزله قرن بیستم گزارش داده است. ممکن است زلزله‌های بزرگتر دیگری در تاریخ رخ داده باشند، با این حال این بزرگترین زمین لرزه‌ای است که از زمانی که امکان برآورد دقیق اندازه بزرگی زلزله فراهم شده در اوایل دهه 1900 رخ داده است. دوازده زلزله دیگر بزرگ جهان که از سال 1900 به بعد اندازه‌گیری شده‌اند، به ترتیب قدرت زلزله‌ای به شرح زیر هستند:

بزرگی       تاریخ          مکان
9/5    1960/05/22    شیلی
9/2    1964/03/28    آلاسکا
9/1    2004/12/26    سواحل سوماترای شمالی
9/1    2011/03/11    هونشو، ژاپن
9/0    1952/04/11    کامچاتکا
8/8    2010/02/27    سواحل شیلی
8/8    1906/01/31    سواحل اکوادور
8/7    1965/04/02    جزایر موش، آلاسکا
8/6    1950/08/15    تبت
8/6    2012/04/11    سواحل سوماترای شمالی
8/6    2005/03/28    سوماترای شمالی
8/6    1957/03/09    جزایر آندریانوف، آلاسکا

اساس زمین شناسی این جزیره، متشکل از چندین صفحه تکتونیکی، در کمربند لرزه خیزی آلپ-هیمالیا است که از کوه های اسپانیا تا Palmyra امتداد دارد. در این گروه، فرایندهای تکتونیکی به طور فعال آشکار می شوند که منجر به اکثر زلزله های فاجعه آمیز می شود. با این حال، این جزیره در یکی از آرامترین مناطق کمربند لرزهخیز آلپ-هیمالیا قرار دارد و زلزلههای قبرس بسیار کمتر و ضعیف تر از به عنوان مثال ترکیه یا یونان است. خط ساحلی قبرس که از پافوس تا فاماگوستا امتداد دارد، بیشترین خطر را برای زلزله دارد. ساالنه سواحل قبرس در معرض زلزله های جزئی قرار میگیرد که هیچ خسارتی ندارند. در طول تاریخ، قبرس در معرض زلزله هایی با قدرت متغیر بوده است. شواهدی از زمین لرزه های ویرانگر در قرن اول وجود دارد - یکی از آنها پافوس را ویران کرد. لیماسول، الرناکا ) (Kitionو فاماگوستا ) (Salamisبارها و بارها متحمل تخریب شدند. جمع آوری داده های لرزه نگاری در مورد وضعیت قبرس از سال 1896 آغاز شد که اولین ایستگاه های لرزه نگاری در کشورهای همسایه نصب شد. مرکز لرزه نگاری یا ساز مان زمین شناسی قبرس در سال 1984 تاسیس شد. در حال حاضر، ایستگاه های لرزه نگاری که اطالعات مربوط به فعالیت در قبرس را جمع آوری میکنند، هم در جنوب و هم در شمال جزیره واقع شده اند. در طول رصد فعالیت های لرزه ای در قبرس، حدود 400 زمین لرزه به ثبت رسید که اکثر آنها بدون تخریب قابل توجهی سپری شدند. سازمان زمین شناسی قبرس هر ساله حدود 500 زمین لرزه را ثبت می کند.

زمین لرزه های شدید در منطقه قبرس: 
ریشتر 5.9 تا 3.7 2013
ریشتر 4.4 تا 4 2014
ریشتر 5.3 تا 4 2015
ریشتر 4.8 تا 3.8 2016
در دوران باستان و قرون وسطی، زلزله ها اغلب سکونتگاه های قبرس را به ویرانه تبدیل می کردند. بارها و بارها تقریباً تمام قلعه ها و شهرهای جزیره در معرض اثرات مخرب زلزله قرار گرفتند و مجبور به بازسازی شدند. به گفته مدیر مرکز اقیانوس شناسی قبرس، Georgiou Giorgos ،زمین لرزه در مدیترانه می تواند باعث سونامی شود که می تواند ظرف یک ساعت به قبرس برسد و زمان بسیار کمی برای تخلیه و تعطیلی ساختمان های صنعتی مانند نیروگاه ها و کارخانه های شیمیایی می دهد.

بزرگترین زلزله های جزیره قبرس
1 - زمین لرزه ای به بزرگی 9.5 ریشتر در پارالیمنی که 15 کشته برجای گذاشت. 
1953 - زمین لرزه 5.6 ریشتری پافوس که 63 کشته برجای گذاشت.
23 فوریه 1995 - زمین لرزه 7.5 در پافوس و لیماسول، دو نفر کشته و پنج نفر مجروح شدند. 
9 اکتبر 1996 - زلزله 5.6 ریشتری، یک نفر کشته و 20 نفر مجروح شدند.

خطوط ساحلی جزیره در سال های 1202 ،1222 ،1303 و 1953 مورد سونامی قرار گرفت. سونامی در سال 1953 پس از یک زلزله دوگانه مخرب رخ داد که منجر به کشته شدن 40 نفر در پافوس شد. موج کوچکی در حدود 1 متر ایجاد کرد. در حال حاضر چهار مرکز هشدار سونامی و اطالعات تایید شده در منطقه اقیانوس اطلس شمالی و مدیترانه وجود دارد که در ایتالیا، فرانسه، ترکیه و یونان واقع شدهاند که در صورت شناسایی سونامی توسط این مراکز، هشدارهای خودکار به کشورهای عضو در سیستم ارسال می شود.